Grabowianie, mieszkańcy wsi Grabowo w powiecie łęczyckim, od wielu już lat obchodzą trzydniowe święta wielkanocne. A to za sprawą Święta Palanta odbywającego się dzień po Poniedziałku Wielkanocnym. Od stycznia tego roku mieszkańcy wsi rozpoczęli starania o wpisanie ich lokalnego święta na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
Tradycja gry w palanta sięga XIV w. Są to początki tej gry na ziemiach polskich. Palant uważny jest za jeden z najstarszych polskich sportów. Udział w grze miał na celu wpłynąć na kondycję fizyczną jej uczestników, ale również zapewnić im rozrywkę. Palant to gra zespołowa na punkty z użyciem drewnianego kija i piłeczki. Zasady są proste, zawodnicy dzielą się na dwie drużyny nieba i piekła. Spośród wszystkich uczestników wybierani są kapitanowie obu drużyn – matki. Istotą gry w palanta jest wybijanie piłki za pomocą drewnianego kija, zwanego palantem, wybijakiem czy palastrą w pole, a następnie zdobywanie biegiem kolejnych „baz”. Gracze drużyny przeciwnej starają się w tym czasie złapać wybitą piłkę i trafić nią w biegnącego rywala. Zasady gry mogą nam się kojarzyć z obecnie bardziej rozpowszechnioną grą baseball. Jednak Norman Davies w książce pt. „Boże igrzysko” stawia tezę, że ta popularna w Stanach Zjednoczonych gra może pochodzić właśnie od palanta, w którego grali polscy emigranci.
Święto palanta
Według przekazów święto w Grabowie wymyślili i promowali członkowie cechu rzeźników, którzy odbijali piłkę kijem służącym do wędzenia wędlin, czasem pałką do ogłuszenia świń. Ta tradycja wywodzi się aż z końca XVII wieku. Niektóre źródła mówią, że to za sprawą Feliksa Kretkowskiego, właściciela majątku ziemskiego w Grabowie, palant trafił do wsi. Kretkowski kształcił się w Collegium Nobilium, gdzieś rozmiłował się w grze, a jej zasady rozpropagował wśród mieszkańców majątku. O dniu, w którym odbywa się święto, zdecydowało to, że po wielkanocnych suto zastawionych stołach, mieszkańcy pragnęli odpocząć, oddając się aktywnej rozrywce. Dodatkowym argumentem, że będzie to wtorek po Wielkanocy, zdecydowało to, że rzemieślnicy – głównie rzeźnicy – nie widzieli sensu otwierania sklepów w tym dniu, gdyż nie było zainteresowania ze strony kupujących ich towarami.
A jak wyglądają obchody święta palanta obecnie?
Tegoroczne obchody święta palanta odbędą się we wtorek 11 kwietnia. Uroczystość rozpocznie się mszą świętą w lokalnym kościele. Podczas niej Król palanta wraz z zawodnikami tego sportu przekaże kapłanowi dary. Po mszy wszyscy zebrani utworzą barwny orszak, który w rytm muzyki granej przez Gminną Orkiestrę Dętą przemaszeruje w stronę Urzędu Gminy Grabów.
Na ten dzień wójt gminy przekaże symboliczny klucz do bram gminy Grabów Królowi palanciarzy, czyli prezesowi Klubu Palanta w Grabowie. Jednym z elementów święta jest przyjęcie nowych członków do klubu. A później na ulicach wsi rozpoczyna się rozgrywka, w której nie ma wygranych i przegranych, bo w tym dniu chodzi tylko o zabawę i kultywowanie tradycji wspólnego spędzania czasu. Każdy z graczy otrzymuje pamiątkowy medal. A po meczu przychodzi czas na część artystyczną, w tym roku wystąpi kabaret Czwarta Fala i zespół Neo Dance. A na zakończenie święta wszyscy uczestnicy i goście zaproszeni zostaną na degustację palantowych potraw.
A zatem jeśli znajdziemy w tym roku trochę czasu, wybierzmy się do Grabowa. Warto powrócić do tej ciekawej gry, polskiego sportu o kilkusetletniej tradycji, który próbuje się odrodzić.
Emilia Antosz
Zostaw komentarz