Tomaszowskie źródełka najciekawsze zjawisko kresowe w Europie
Rezerwat przyrody „Niebieskie źródła” to osobliwość przyrodnicza Tomaszowa Mazowieckiego i wyjątkowa wizytówka tego miasta. Rocznie odwiedzają go tysiące turystów. Rezerwat zmienia się wraz z porami roku, dlatego warto tu przyjechać nie tylko w porze letniej.
Z powstaniem „Niebieskiego źródła” wiąże się podanie przekazane przez Jana Piotra Dekowskiego. Według niego źródła powstały w XVII wieku podczas potopu szwedzkiego. Szwedzi przybyli do lasów nad Pilicą, ale zastała ich wielka ulewa. Postanowili schronić się w kaplicy. Ich zachowanie w tym uświęconym miejscu dalekie było od poprawności. Spotkała ich za to kara, gdyż kaplica wraz ze Szwedami wpadła w otchłań Ziemi. Na jej miejscu pojawiło się jezioro o wspaniałej barwie przypominającej lazur nieba. To wyjątkowe miejsce nazywane również Kolorowymi Źródłami czy Modrym Stokiem było inspiracją dla wielu pisarzy, którzy zachwycali się tym niezwykle rzadkim i pięknym zjawiskiem przyrodniczym. Gościli tu również władcy i dostojnicy, a wśród nich między innymi Józef Piłsudski oraz car Mikołaj II. Wodzie z tych źródeł przypisywano właściwości lecznicze i na początku XX wieku planowano wybudować tutaj leczniczy kurort. Okoliczni mieszkańcy zajęli się zarobkowym czerpaniem wody i zaopatrywali w nią znaczną część Tomaszowa Mazowieckiego. W latach 30. XX wieku władze Tomaszowa podjęły próbę przekształcenia „Niebieskich Źródeł” w park turystyczno-przyrodniczy. W tym celu usypano groblę i wykopano sztuczne kanały oddzielające trzy duże wyspy: „Samotnego Modrzewia”, „Kacząt” i „Płaczących Wierzb”. Jednocześnie planowano wykorzystanie „Niebieskich Źródeł” do zaopatrzenia w wodę mieszkańców Łodzi. Inżynier Wiliam H. Lindley opracował projekt, według którego miały być wykopane 3 studnie. Projekt zrealizowano częściowo dopiero w latach 1950–55, a kilkuletnia praca pomp doprowadziła do katastrofy i w 1961 roku „Niebieskie Źródła” przestały bić. Wtedy na obszarze około 29 ha utworzono rezerwat przyrody, aby chronić wywierzyska krasowe, a także okoliczną florę i faunę.
Rezerwat „Niebieskie źródła”
to trzy wywierzyska oddzielone od siebie wyspami. Obok siebie pulsuje po kilkanaście źródeł, co wprawia w drganie leżący na dnie piasek. Woda ma niepowtarzalną barwę w zależności od warunków pogody i wysokości słońca. To niezwykłe zabarwienie spowodowane jest czynnikami fizykochemicznymi. Czysta, przefiltrowana woda pochłania promienie czerwone, natomiast przepuszcza promienie niebieskie i zielone. A zatem barwa wody źródeł jest więc tylko refleksem świetlnym. Jej temperatura utrzymuje się przez cały rok na poziomie 9 stopni, co sprawia, że powierzchnia wody w rozlewisku nigdy nie zamarza. Jest to doskonałe miejsce na zimową ostoję i wiosenny teren lęgowy dla wielu gatunków ptaków. A występują tutaj między innymi: zimorodek, różne gatunki kaczek (krzyżówka, ohar, czernica, cyraneczka i gągoł). Źródła otacza wspaniała flora, a wiele roślin należy do gatunków ściśle chronionych. Są wśród nich: grzybienie białe, turówka wonna, różanecznik żółty, kosodrzewina i cis pospolity.
W rezerwacie „Niebieskie źródła” oprócz krystalicznie czystej wodny, mnogości ptactwa i wspaniałej roślinności, czekają na zwiedzających również ścieżki spacerowe i szlaki rowerowe. Wejście na teren rezerwatu jest bezpłatne. Nie jest podbierana również opłata za parkingu znajdujący się tuż przy bramie prowadzącej do „Niebieskiego źródła”.
Emilia Antosz
Zostaw komentarz