Wprawdzie początek miesiąca rozczarował pogodą miłośników działkowego relaksu, ale synoptycy są zgodni: nadchodzące lato ma być suche i upalne. Zima także nie była zbyt surowa, a to znaczy, że w czasie wakacyjnych podróży możemy mieć kłopoty z komarami. W zwalczaniu dokuczliwych insektów pomagają nam żywiące się owadami ptaki, w tym oknówka. Gatunek jaskółki, który w miastach upodobał sobie sąsiedztwo człowieka.
Wszystkie gatunki jaskółek (podobnie jak niespokrewnione z nimi jerzyki) to niestrudzeni łowcy owadów błonkoskrzydłych – komarów, much, meszek i im podobnych. Znakomicie latająca oknówka spędza w powietrzu długie godziny, by w ten sposób zdobywać pożywienie. Jej ofiarą padają także mszyce. To sprawia, że niewielki ptaszek jest ważnym sprzymierzeńcem człowieka, chroniąc go nie tylko przed nadmiarem dokuczliwie kąsających latem komarów, ale też zwalczając nasze ogrodowe szkodniki.
Oknówka zawdzięcza swą nazwę zamiłowaniu do ludzkich budowli, gdzie zakłada gniazda – często na zewnętrznych ścianach, blisko poddasza, gzymsów lub framug okiennych. Ponieważ, jak wszystkie jaskółki, zwinnie i szybko lata, raczej nie boi się człowieka, choć pozostaje wobec nas ostrożna. Gniazdo oknówki ma zwykle kształt półkolistej, zamkniętej czarki, którą ptak lepi z błota. Letni okres lęgowy, który oknówka spędza w Europie, sprzyja obserwacji procesu wychowywania piskląt. W niewielkich miastach jaskółki te stały się do tego stopnia popularne, że zdarza się im zakładać gniazda nawet tuż nad wejściem do sklepu czy restauracji – wówczas właściciele muszą stosować zabezpieczenia ochronne, by nie narażać klientów na zanieczyszczenia ze strony jaskółczej rodziny.
Oknówki wychowują pisklęta tam, gdzie znajdują obfitość pożywienia w postaci rojących się owadów. Wyłapują je w powietrzu, a w okresie lęgowym większą część dnia spędzają na dokarmianiu piskląt. W Polsce od kwietnia i maja rozpoczynają się też przeloty migracyjne tych ptaków. Aż do końca sezonu wakacyjnego jaskółki przemieszczają się, szukając większych skupisk owadów. Później, od końca sierpnia, zaczynają migrować na południe. Oknówki cenią sobie czyste powietrze: rzadko spotkać je można w centrach dużych, zadymionych molochów miejskich.
Ptaszek ten nie ma w powietrzu zbyt wielu wrogów, bo z racji swej zwinności potrafi uciec większości latających drapieżników. Wyjątek stanowi kobuz, leśny gatunek sokoła, dorównujący w locie osiągami wszystkim gatunkom jaskółek. Oknówce bardziej przeszkadza szkodliwa działalność człowieka, bo w związku z zanieczyszczeniem powietrza kurczą się jej naturalne tereny lęgowe. Tak dzieje się w Polsce, choć gdy np. brytyjczycy wprowadzili ustawodawstwo dotyczące czystego powietrza w wielkich miastach, zaobserwowano więcej gniazd oknówki pojawiających się w centrum Londynu.
W naszym kraju oknówka objęta jest ścisłą ochroną gatunkową. Występuje tutaj czterokrotnie rzadziej niż jej kuzynka dymówka. Warto pamiętać, jak bardzo te niewielkie ptaszki pomagają nam w ograniczaniu populacji dokuczliwych owadów. Nie róbmy im krzywdy podczas wakacyjnych wędrówek.
Remigiusz Mielczarek
Zostaw komentarz