Czy o zgierzanach można powiedzieć, że są „szpakami karmieni”?
Tylko wtedy, gdy chcemy – zgodnie z powiedzeniem – podkreślić ich przebiegłość, zaradność czy inteligencję. Szpaki, pospolite i od wieków towarzyszące człowiekowi, zasłużyły na przydomek mądrych. Jako jedyne ptaki Europy potrafią niczym egzotyczne papugi naśladować dźwięki ludzkiej mowy czy melodii. Łatwo się uczą i oswajają. Niestety mają też opinię szkodników naszych sadów owocowych.
Łatwo, nawet w Zgierzu, znaleźć działkowców, którym stadko szpaków dokładnie oczyściło drzewka z wiśni lub czereśni.
Przy obecnych cenach tych owoców może to być przykre, prawda? Trudno się dziwić zwłaszcza sadownikom, którzy – by zabezpieczyć swoje zbiory – stosują siatki ochronne, zostawiając jedno drzewo pełne owoców „na pożarcie” głodnemu ptactwu.
Teraz, na początku czerwca, dorosłe szpaki wyprowadzają z gniazd swoje potomstwo, które w tych dniach osiąga gotowość do samodzielnego życia po okresie lęgowym z początku maja i kilkutygodniowym okresie dorastania. Zatem czerwiec, a potem okres letni, to czas, w którym szpaki łączą się w stada, by wspólnie żerować. Lato sprzyja obfitości pożywienia, bo oprócz owoców te wszystkożerne ptaki chętnie zjadają też ziarno, znalezione na polach uprawnych. Stąd zrozumiała niechęć do nich ze strony polskich farmerów.
Na pocieszenie dodać trzeba, że głodne szpacze stado będzie też wytrwale poszukiwać owadów i larw szkodników, co w jakimś sensie wyrównuje przydatność szpaka dla ludzi w środowisku wspólnego bytowania.
Mimo to w całej Europie notuje się drastyczne obniżenie szpaczego pogłowia, które – według badaczy – spadło na kontynencie aż o 70% w latach 1980-2016. To duży ubytek, ale i tak mniejszy niż w Stanach Zjednoczonych, gdzie szpak uznany został jednoznacznie za gatunek szkodnika i jako taki prawie całkowicie wytrzebiony.
Trudno się dziwić farmerom na innych kontynentach, dokąd szpak został sprowadzony z Europy i szybko rozprzestrzenił się na znacznych obszarach jako gatunek inwazyjny.
U nas szpacze stada występują powszechnie na całym obszarze, w miesiącach zimowych przenosząc się na południe. Zasięg ich migracji dociera do Afryki Północnej. A w krajach południowej Europy szpaki na zimowiskach czynią znaczne szkody w tamtejszych winnicach: uważa się, że ich tępienie spowodowane ochroną zbiorów może być jedną z przyczyn zmniejszania się liczebności gatunku na kontynencie.
A warto pamiętać, że w Polsce szpak jest objęty całkowitą ochroną gatunkową.
Na „Czerwonej liście ptaków Polski” figuruje jako gatunek najmniejszej troski. W połowie XX stulecia szpaki zaczęły stopniowo przenosić się z obszarów leśnych, pól – do miast. Pomagała w tym ówczesna akcja wywieszania w parkach budek lęgowych, tak zwanych „szpakówek”. Szpaki zajmują je bardzo chętnie. Dlatego możemy podziwiać je także w zgierskich parkach.
Remigiusz Mielczarek
Zostaw komentarz