Z uwagi na silne właściwości bakteriobójcze nazwany został antybiotykiem XXI w. Podglądając pszczoły, Egipcjanie skutecznie mumifikowali zwłoki. Z kolei Egipcjanki dla zachowania urody dodawały go do kremów i maseczek do twarzy.
Propolis, czyli kit pszczeli, jest niezwykłym produktem wytwarzanym przez pszczoły z substancji znajdujących się w pączkach i korze drzew i roślin. Stanowi mieszaninę żywicy i wydzielin gruczołów pszczelich. Ma konsystencję plastycznej żywicy i silny zapach. W ulu jest niezbędny, gdyż hamuje rozwój bakterii i pleśni. Właśnie propolis służy pszczołom do „balsamowania” intruza, który wdarł się do ula – owady go zabiją, ale nie są w stanie go z ula usunąć. „Owinięte” propolisem ciało nie będzie pożywką dla bakterii. Naśladując pszczoły, Egipcjanie skutecznie mumifikowali zwłoki. Za pomocą kitu pszczoły zaklejają szpary w ulu oraz przytwierdzają plastry miodu do ścian.
Jego barwa jest zróżnicowana – od żółto-zielonej, przez brązową, brunatną, nawet do czarnej– i zależna od roślinności obszaru geograficznego, z którego pochodzi, od pory roku oraz rasy pszczół.
Dotychczas udało się wyodrębnić ponad trzysta substancji wchodzących w skład propolisu. Najważniejsze z nich to: flawonoidy (m.in. apigenina, galangina, chryzyna, kwercetyna, pinocembryna, pinostrobina),związki fenolowe (kwasy: benzoesowy, cynamonowy, kawowy, ferulowy; alkohole: benzylowy, cynamonowy; estry tych związków, aldehydy aromatyczne),kumaryny, monoterpeny, triterpeny i seskwiterpeny, sterole, kwasy tłuszczowe, węglowodany, enzymy. Największą aktywność biologiczną przypisuje się flawonoidom, estrom aromatycznym oraz terpenom.
Badania potwierdzają dużą aktywność farmakologiczną propolisu. To silny środek przeciwbakteryjny i przeciwwirusowy – może zniszczyć nawet gronkowca złocistego. Skutecznie eliminuje dwadzieścia pięć gatunków bakterii i dwadzieścia gatunków grzybów, nie powodując działań niepożądanych i nie prowadząc do lekooporności patogenów. Największą wrażliwość na działanie etanolowego ekstraktu propolisu (EEP) wykazują: gronkowce, paciorkowce, dwoinki zapalenia płuc, prątki gruźlicy, laseczki tlenowe i beztlenowe, maczugowce, promieniowce, krętki blade, wirusy chorobotwórcze dla zwierząt i ludzi (grypy, pryszczycy, zapalenia mózgu, opryszczki) oraz dla roślin. Na EEP reagują także pierwotniaki wywołujące rzęsistkowicę, toksoplazmozę, lambliozę, dermatofity (grzyby pleśniowe wywołujące grzybice skóry, włosów i paznokci), drożdżaki, głównie z rodzaju Candida albicans.
Jest skuteczny w leczeniu ropnych chorób skóry, grzybic i owrzodzeń skóry, zapalenia mieszków włosowych, gruczołów potowych, przy odmrożeniach, oparzeniach, w leczeniu ran po zabiegach chirurgicznych, zapaleniu kości i szpiku. Preparaty z propolisem pomagają leczyć żylaki podudzi, chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy, choroby reumatyczne.
Propolis zwiększa odporność organizmu, a podawany doustnie podwyższa odporność na zakażenia, reguluje ciśnienie tętnicze krwi, działa uspokajająco. Propolis osłania tkankę wątrobową przed substancjami toksycznymi i lekami o działaniu hepatotoksycznym, a także jest skuteczny w leczeniu wirusowego zapalenia wątroby w jego wczesnych stadiach. Chroni również organizm przed działaniem promieniowania jonizującego.
W propolisie znajdują się związki chemiczne (ester kwasu kawowego i ferulowego, chryzyna, artepilina C, galangina i kardanol), które hamują rozpoczęty proces tworzenia się guza nowotworowego i zapobiegają powstaniu nowotworu. Badania in vitro wykazują skuteczność propolisu w hamowaniu rozwoju i leczeniu m.in. czerniaka, raka jelita grubego, raka płuc, raka piersi, nowotworów głowy i szyi.
Preparaty propolisowe dostępne są w postaci tabletek, granulatów, pudrów, wyciągów spirytusowych, aerozoli, maści i czopków. Propolis wykorzystywany jest także przez przemysł kosmetyczny w balsamach, maseczkach, mleczku, tonikach, kremach, pastach do zębów czy szminkach. Producenci tych wyrobów wykorzystują głównie jego działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, ułatwiające gojenie ran, a także wygładzające skórę i nawilżające.
Nie ma przeciwwskazań do stosowania propolisu poza alergią na produkty pszczele. Przed rozpoczęciem kuracji należy rozprowadzić propolis na zgięciu łokcia i obserwować reakcję organizmu. Jeśli wystąpi zaczerwienienie, opuchlizna lub świąd skóry, nie należy stosować środków na bazie propolisu.
Katarzyna Lewkowicz-Siejka
Zostaw komentarz